تاریخ ما
گزیده‌ای از تاریخ و تمدن جهان باستان

داریوش بزرگ – کبیر

داریوش در سال ۵۲۱ پ م پس از مرگ کمبوجیه و فرونشاندن شورش بردیای دروغین Gaumata از سوی بزرگان ایران به پادشاهی برگزیده شد. هرودت ماجرای این جابجایی را چنین گزارش می دهد:«اُتانس» نخستین کسی بود که دریافت گئوماتای مغ پسر کورش بزرگ، یعنی بردیای راستین، نیست.(ک سوم، ۶۸) پس از آن «اَسپتی نس» و «گبریاس» را از ماجرا آگاه ساخت و هر یک از این سه تن یک نفر مورد اعتماد خود را از این رویداد آگاه ساختند. اُتانس، این تَ فرنس و گبریاس، مگابیز و اَسپتی نس، هیندرس را برگزیدند.
پس از این داریوش -که تازه از پارس سررسیده بود- به دست این شش تن از ماجرا آگاه می شود.(۷۰) داریوش پیشنهاد می دهد که با شتاب ماجرا را به پایان برسانند و این پیشنهاد بر پیشنهادهای دیگران بویژه اُتانس برتری میابد.(۷۳/۷۶)

پس از آن داریوش و گبریاس پیش از همه به خوابگاه گئوماتای مغ درون شده و در حالی که گبریاس او را در دستان خود گرفتار کرده بود، داریوش در تاریکی با شمشیر خود بردیای دروغین را می کشد. هرآینه خود داریوش در سنگ نبشه ی سیاسی و جنگی بیستون، جایگاه این پیروزی را قلعه ای به نام «سیکایائوماتی» در بخش سایا در سرزمین ماد بازمیشناساند. به هر روی پس از کشته شدن گئوماتای مغ، اُتانس، داریوش و گبریاس با یکدیگر بر سر به چنگ آوردن تخت شاهی وارد رقابت می شوند و در پایان داریوش با یاری و نیرنگ مهترش به پیروزی می رسد.(۸۰/۸۳) پس از آن داریوش پسر هیستاسپ، شاه شناخته می شود.(۸۸)

داریوش
داریوش در نگارهٔ بارعام تخت جمشید

بایسته است یادآوری شود که هر یک از این سه تن خواهان پادشاهی، نگره ای برای برونشُد کشور از آشوب و سامانه ی اداره ی کشور داشتند. اُتانس در این اندیشه بود که توده ی مردم قدرت و فرمانروایی را در دست بگیرند. گبریاس در این اندیشه بود که گروهی برگزیده فرمانروایی را در دست بگیرند که بی گمان این هفت خاندان خودبخود در میان هموندان این گروه خواهند بود و داریوش نیز دنبال کردن دستگاه و سامانه ی پادشاهی را پیشنهاد داد.(۸۳)

داریوش به وارونه ی گفته ی هرودت، در سنگ نبشه ی بیستون با پافشاری بر پشتیبانی اهورامزدا و اشاره ی سرراست به اینکه این پادشاهی حق بی چون چرای خاندان اوست-چرا که در خاندانش هشت نسل پیش از او نیز پادشاه بودند- این پادشاهی را به گونه ای فرازمینی معرفی می کند: «داریوش شاه گوید: از دودمان من هشت پادشاه در گذشته بوده اند، من نهمین هستم، پی در پی ما شاه هستیم(DB. بند ۴) او همچنین در سنگ نبشه ی بیستون گوشزد می کند که غاصب راستین گئوماتای مغ بوده -که دسیسه ای پاد کمبوجیه راه انداخته بود – و هیچ کس را نه در پارس و نه در ماد و نه در دیگر جای دیگری یارای برابری و مقابله با بردیای دروغین نبود.(DB. بندهای ۱ تا ۱۳)

مطالب خواندنی:
کاخ اختصاصی داریوش
کاخ تچر، کاخ اختصاصی داریوش

باید دانست که داریوش و پدرش پیش از این  و در زمان کورش و پسرش کمبوجیه، دارای جایگاه بالایی بوده اند. برپایه ی گزارش الین او تَرکش بَر کورش بزرگ بود.(الین VH، دروازدهم، ۴۳) همچنین او در لشکرکشی کمبوجیه به مصر در جایگاه نیزه دار ِ کمبوجیه حضور داشته است.(هرودت، ک سوم، ۱۳۹)او توانست سراسر شورشها -که در واقع از زمان کمبوجیه آغاز شده بود- (DB.۳۳/۳۴) را در درازای یک سال بخواباند و آرامش و یکپارچگی را به فرمانروایی هخامنشی بازگرداند. از ۲۳ ساتراپ فرمانروایی پارس در آغاز پادشاهی داریوش، تنها در ۹ ساتراپ شورش برپا شد.(DB.۳۱/۳۴) می دانیم که این شورشها از پشتوانه ی مردمی برخوردار نبودند و حتی ایلامیان خود «مَرتیه» را بازداشت کرده و تحویل داریوش دادند.(DB.۱۲/۱۳)
داریوش در سال ۵۱۷ پیش از میلاد به مصر رفت و آئین مصریان را گرامی شمرد و پرستشگاهی در آمون Ammon برای آنان ساخت و بدینگونه بار دیگر آزادی ادیان در شاهنشاهی ایران را که کوروش بزرگ بنیانگزار آن بود به جهانیان یادآور گردید.

داریوش بزرگ
نقش‌برجستهٔ داریوش بزرگ در تخت جمشید.

برای یاری به داد و ستد خارجی مصر، داریوش کانال سوئز را میان دریای مدیترانه و دریای سرخ گشود. شاهراه میان ممفیس پایتخت مصر و شهر کوروش (درکنار رود سیحون در شمال شرقی ایران) و شاهراه بین سارد و شوش به درازای ۲۴۰۰ کیلومتر، از جمله راههایی است که داریوش در سراسر کشور پهناور شاهنشاهی هخامنشی برپا ساخت و با برقراری سامانه ی چاپار، میان این استانها پیوند و پیوستگی بوجود آورد. داریوش برای دریافت مالیات روشی دادگسترانه پدید آورد و همواره ماموران پادشاهی خود را زیر نظر داشت و آنان را از ستم و جور به مردم پرهیز می داشت. در زمان او برای نخستین بار در ایران سکه زر زده شد که “داریک” نام داشت.

 داریوش بزرگ
نشان سلطنتی داریوش بزرگ به زبان مصری

او افزون بر ارتشی نیرومند، سپاه جاویدان را بنیاد نهاد که ۱۰ هزار تن بودند و هیچگاه از شمار آنان کم نمیشد و همیشه آماده ی جانبازی در راه انجام فرمان پادشاه و کشور بودند. جنگ پُرآوازه ی ماراتن Marathon از جمله جنگهای میان ایران و یونان بود که در زمان داریوش روی داد. پس از او بسیاری از نام آوران تاریخ همچون اسکندر، پادشاهان سلوکی، پادشاهان ساسانی و خلفای بنی امیه و بنی عباس هریک به گونه ای از روش کشورداری داریوش بزرگ پیروی کرده اند.

واپسین گفتارهای داریوش بزرگ –که از تحریف در اینترنت و در میان کاربران اینترنتی نیز دور نبوده– بی گمان نشان دهنده ی رفتار انسان دوستانه و منش و پایه های فرمانروایی داریوش بزرگ است. باید گوشزد نماییم که برای سنجیدن این منش، اندیشه، گفتار و کردار داریوش، سنگ نبشه ی بیستون به انگیزه ی سیاسی و جنگی بودن، نمی تواند گواه خوبی باشد! برای پی بردن به اندیشه و رفتار راستین داریوش بزرگ باید به سراغ سنگ نبشه ی او DNb در نقش رستم فارس-شیراز رفت. برای خواندن برگردان این شاهکار، می توانید به این نشانی رجوع کنید.(واپسین گفتار داریوش بزرگ، ترجمه ی داریوش احمدی)

 

ممکن است شما دوست داشته باشید
15 نظرات
  1. میثم می گوید

    نباشی بدین گفته هم داستان یکی شو بخوان نامه باستان
    که ز ایشان جهان یکسر آباد بود بدان که اند جهان داد بود

  2. حامي می گوید

    با سلام لطفا”در صورت امکان اطلاعاتی در خصوص ( هوماه ) یکی از دامادهای داریوش بزرگ در اختیار بنده گذاشته و یا اینکه منابعی را جهت کسب اطلاع معرفی نمایید. با تشکر

    1. اِنی کاظمی می گوید

      کتاب امپراطوری هخامنشیان، نوشته پی یر بریان را مطالعه کنید.

  3. شیوا می گوید

    ای مردان و ای زنان.براستی در این جهان حقایقی است که جلوه یدروغ زیبا و فریننده به نظر می اید.پس از ان پرهیز کنید و گرد ان مگردید.و دروغ پرستانی که در پب ازار و تباهی راستکارانند.بی گمان زندگی مینویی خویش را تباه می سازند.

    1. اِنی کاظمی می گوید

      ممنونم شیوا

  4. مریم می گوید

    به خولست اهورا مزداست من چنینم که راستی را دوست می دارم و از دروغ روی گردانم….. و دوست ندارم که ناتوانی از حق کشی در رنج باشد… داریوش بزرگ

  5. مریم می گوید

    خیلی خوب بود. من که واقعا اطلاعات لازمم رو به دست اوردم. ممنون

  6. علی لره می گوید

    تاریخ ایران زمین زیباست چون ایران زیباست
    چو ایران نباشد تن من مباد

  7. ابوذر می گوید

    درود بر ایرانیان کتاب سرزمین جاوید را مطالعه کنید تا بدانید ایران و ایرانی که بوده

  8. hiva می گوید

    vaghan ostoran

  9. سوشیانت می گوید

    درود
    برتو وبلاگ خوبی داری فکرکنم یه جورایی هم عقیده ایم
    اگه واسه تبادل لینک موافقی منوبا اسم “هویت من”لینک کن
    خبرم کن
    ir .او ار کیو. http://www.soushiyanet بدرود
    (orq)

  10. جلوه می گوید

    چون ایران نباشد تن من مباد

  11. فرهادصحراكرد می گوید

    ای کاش امروزهم ایران عظمت دوران باستان راداشت

  12. نادر می گوید

    باعرض سلام وادب >همین مطالب است که تاریخ را زنده نگه میدارد خداوند یاورتان باشد (به کوری چشم دشمنان)

  13. مینا می گوید

    بابا ای ول خیلی باحال هس من ک خیلی خوشم اومد ولی حیف ک دیگه ایران مثل قبل نیس یعنی داریوش و کورشی دیگه وجود نداره

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.